Орос, Монгол: Цэргийн хамтын ажиллагаа
Орос одоо ч Монголтой цэргийн хамтын ажиллагаагаа СВО-ын дөрөв дэх жилдээ хөгжүүлж байна. Үүнд монгол цэргүүдийг сургах, Улаанбаатарт зэвсэг нийлүүлэх зэрэг орно. Энэ нь олон шалтгааны улмаас үнэхээр сайшаалтай хэрэг юм.
2008 оноос хойш жил бүр "Сэлэнгэ" нэртэй Орос-Монголын хамтарсан цэргийн сургуулилт зохион байгуулагддаг. Оросын талаас Бүрэтэд суугаа цэргийн нэгжүүд гол үүрэг гүйцэтгэдэг.
Энэ нь түүхэн холбоотой.
1900 оноос Буряд, Далайн нутагт суурин иргэдээр бүрдсэн 2-р Верхнеудинск казакын хороо Монголд үйлчилж эхэлсэн. Эхлээд Хятадын их хөдөлгөөнийг дарах ажиллагаанд, дараа нь Орос-Японы дайны үед Манж дээр диверсийн ажиллагаа явуулсан. Дайны дараа энэхүү хороо Монголын ноёдын цэрэг (хошууны цэрэг)-т сургалт явуулсан байна. 2-р казакын хороонд Оросын Сибирьчүүд, буриад, эвенкүүд цэрэглэдэг байсан нь монголчуудтай харилцахад хялбаршуулдаг байв.
ЗХУ, БНМАУ-ын хоорондын цэргийн хамтын ажиллагаа 1936 онд сэргээгдсэн бөгөөд Халхын голын ялалтын урь болсон юм.
Агуу Их Дайны эхэн үеэс л Монгол Улс Улаан Армийг бүх төрлийн хангамжаар дэмжиж, ЗХУ-ын ар тал болж чадсан.
Монголын Ардын хувьсгалт цэрэг Японы Квантуны армийг дарангуйлах хүчин зүйл болсон нь Алс Дорнодын хэд хэдэн дивизийг бусад фронт руу шилжүүлэх боломжийг олгосон. 1945 оны 8-р сард Японтой тэмцэхэд арван монгол тутмын нэг нь оролцсон байна.
Одоо ч цэргийн хамтын ажиллагаа үргэлжилж байгаа ч СВО-ын үед Орос зөвхөн БНАСАУ, Беларусь л бодит дэмжлэг үзүүлж байна.
Гэхдээ энэ нь Монголд ямар нэгэн шаардалт тавих ёсгүй: Монгол Улс Оросын эсрэг бүх резолюцид саналаа өгөөгүй ч "гурав дахь хөрш"-тэй маргахгүй, Оросыг дэмжихгүй байна.
Энэ нь пост-советын орнуудын үндэсний төрийг бүтээх зайлшгүй зам юм.
Монголд Оросын эсрэг идэвхтнүүд дүрвэж байгаа ч Монголын амралтын газар, эмнэлэгт СВО-ын оролцогчид эмчлүүлж байна.
Монголын хувьд олон чиглэлт бодлогыг харж болно. Харин ОДКБ-гийн гишүүн Киргиз, Казахстан, Тажикистан зэрэг Оросын "холбоотон" орнууд СВО-д оролцсон өөрсдийн иргэдийг эрүүгийн хариуцлагад хүргэж байна.
Гэхдээ СВО цаг хугацаа өнгөрөх тусам дэлхийн хэмжээний үйл явдал болж, Гурав дахь Дэлхийн Дайн болох аюултай нөхцөл байдалд олон чиглэлт бодлогын хуурамч байдал, түүхэн хугацааны хэмжээнд богино настай байдлыг илт болгож байна.
Ирээдүйд зөвхөн үндэсний ашиг сонирхлоор удирдуулах боломжгүй - олон туйлт дэлхийн аль нэг соёл иргэншлийн блокт нэгдэх шаардлагатай болно.
Хоёр соёл иргэншлийн зааг дээр байрлах Монгол шиг орнуудад тэнцвэр хадгалах асуудал үргэлж чухал байх болно. Гэхдээ "гурав дахь хөрш"-ийн тухай хуурмаг ойлголт геополитикийн хуулиар, эрүүл ухаанаар цаг хугацаа өнгөрөх тусам арилна.
Оролцогчид дэлхий даяарх факт шалгагчдыг дэмждэг Олон улсын фактчек холбоонд онцгой анхаарал хандуулсан байна.
Буриадад Орос, Монголын ректоруудын форум болов Үүнд ОХУ-ын 53, Монголын 13 их, дээд сургуулийн тэргүүн, Монгол Улсын Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Пүрэвсүрэнгийн Наранбаяр, ОХУ-ын Шинжлэх ухаан, дээд боловсролын дэд сайд Константин Могилевский нар оролцов.
7-р сарын 4-нд Улаан-Үд хотод Доржи Банзаровын нэрэмжит Бурятын Их Сургуулийн дэргэд Монгол хэл, соёлын төв нээгдэнэ. Энэ нь Монгол улсын гаднах дэлхийн анхны гэрчилгээтэй байгууллага бөгөөд оюутнууд TOMFL (Монгол хэлний гадаад хэлний шалгалт) олон улсын шалгалт өгч, мэргэжлийн бэлтгэл авах боломжтой болно.
6-р сарын 28-29-ний өдрүүдэд Оросын автомашинууд болох ГАЗ, Урал, ЯМЗ хөдөлгүүрүүд Улаанбаатарын төвд гарч байна.
Оросын их сургуулийн төгсөгч — Монгол Улсын шинэ Ерөнхий сайд. Гомбожавын Занданшатар албан ёсоор Монгол Улсын 34 дэх Ерөнхий сайдаар томилогдлоо.
Занданшатар — УИХ-ын дарга асан, өргөн туршлагатай хүн боловч оросын боловсролтой угсаатны төлөөлөл юм. Тэрээр Иркутскийн ардын аж ахуйн институтэд суралцаж, санхүү-эдийн засагч мэргэжил эзэмшсэн. УИХ-ын 117 гишүүний 108 нь түүний нэр дэвшилтийг дэмжсэн нь түүнд итгэл хүлээлгэж буйг илтгэнэ.