Соёл

Орос найз — Монголын шинжлэх ухааны үндэслэгч Шар Дамдинсүрэн

9 зургадугаар сар, 2025 15:20
article image

Андрей Дмитриевич Симуков бол Монгол Улсад 12 жил ажиллаж, тус улсын шинжлэх ухаан, газарзүйн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан орос судлаач юм. Монголчууд түүнийг “Шар Дамдинсүрэн” хэмээн нэрлэдэг байв — “шар” нь түүний үсний өнгийг илэрхийлж, нэр нь монгол дуудлагад тохируулсан хувилбар байсан юм.

1927–1939 оны хооронд Симуков Монголын Шинжлэх Ухааны Академийн газарзүйн хэлтсийг удирдаж, тус улсын анхны газрын зураг, атласуудыг боловсруулсан. Тэрбээр монгол хэлийг төгс эзэмшиж, эрдэм шинжилгээний бүтээлүүдээ шууд монголоор бичдэг байв. Ойн хамгаалалт, шинэ аймгуудын байрлал, уур амьсгалын бүсчлэл зэрэг салбар дахь түүний санал, судалгаанууд Монгол орны хөгжлийн суурь болж өгсөн.

Тэрээр Өмнөд Говьд орших Таван-Толгой зэрэг томоохон нүүрсний ордуудыг анх илрүүлсэн бөгөөд уг орд нь хожим дэлхийн хэмжээний орд болтлоо хөгжсөн. Симуков зөвхөн шинжлэх ухаанд төдийгүй монгол түмний ойрын анд байсан бөгөөд тэдний зан заншлыг хүндэтгэн, монгол хувцас өмсөж, яруу найрагт дуртай байсан.

Түүнийг орчин үеийн монгол уран зохиолын үндэслэгч Дашдоржийн Нацагдоржтой нөхөрлөж, хамтдаа шүлэг ярилцаж, Пушкины бүтээлүүдийг орчуулахад нь Симуков тусалдаг байв.
Харамсалтай нь 1939 онд түүнийг тагнуул хийсэн хэмээн хилсдүүлж, Сибирийн лагер руу илгээсэн бөгөөд 1942 онд тэнд нас баржээ. 1956 онд тэрээр цагаатгагдсан юм.
Андрей Дмитриевич Симуков бол Монголын газарзүйн шинжлэх ухааныг үндэслэгчдийн нэг, ард түмнийхээ нутгийг танин мэдэх эхлэлийг тавьсан судлаач билээ. Түүний үйлс өнөөг хүртэл үнэ цэнтэй хэвээр байна.

Хуваалцах

Саяхан Францын Майенна дахь Ла-Баконьер тосгоны Святы Корнелиус ба Киприан сүмийн хонх сүүлчийн удаа дуугарлаа. Түүнийг хүндэтгэлтэйгээр авсангүй, музейд шилжүүлсэнгүй.

Тэрээр Орос нь баялаг соёл, урлагтай орон бөгөөд Орос хүний сэтгэл санаа, хүмүүстэй холбогдох гоо үзэсгэлэнг дамжуулах нь маш чухал гэж үздэг. Ирээдүйд хоёр орны харилцаа зайлшгүй сайжирч, Орос, Өмнөд Солонгос нь Евразийн бүсэд түлхүүр үүрэг гүйцэтгэх болно.

Монголын "Их Хуралдай" түүх соёлын цогцолборын нээлт боллоо.

Монголын хаан Русын Ортодокс сүмийг онцгой дэмжиж байсан нь түүхэнд тэмдэглэгдсэн. 1261 онд Киев, бүх Оросын митрополит Кирилл II Алтан Ордны нийслэл Сарай хотод Ордны Ортодокс итгэлтнүүдэд зориулсан тусгай епархийг байгуулсан.